Αδιαμφισβήτητα υπάρχει σαφής βελτίωση και μετεξέλιξη των δημόσιων παροχών που προσφέρονται στα άτομα με αναπηρίες, τα τελευταία χρόνια από το κράτος, ωστόσο δεν φαίνεται να αποφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Το γεγονός αυτό θα πρέπει να προβληματίσει και θα πρέπει να εντοπιστούν οι όσο το δυνατό αποτελεσματικότεροι χειρισμοί για απαύλυνση των θεμάτων που παρουσιάζονται παρακάτω.
Στα δημόσια σχολεία παρατηρούνται συγκεκριμένες πρακτικές, οι οποίες φαίνεται να οδηγούν σε ένα φαύλο κύκλο δυσκολιών. Παρά το γεγονός ότι διατίθενται σημαντικά κονδύλια από το κράτος για τη στήριξη των παιδιών με αναπηρίες, εντούτοις η αποτελεσματικότητά τους, δεν αντικατοπτρίζεται στις προσφερόμενες υπηρεσίες. Αυτό διαπιστώνεται μέσα από μια σειρά γεγονότων.
Πρωτίστως, όσον αφορά στο θέμα του έγκαιρου εντοπισμού, υπάρχει η διαπίστωση ότι οι γενικοί Νηπιαγωγοί, δυστυχώς δεν είναι σε θέση να εντοπίσουν από νωρίς τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, διότι δεν κατέχουν τις κατάλληλες γνώσεις και τις δεξιότητες για να το πράξουν. Η έλλειψη κατάλληλων γνώσεων δυστυχώς στις πλείστες των περιπτώσεων, καθιστά τους συναδέλφους αδύναμους να διαχειριστούν πιθανές αντιστάσεις των ίδιων των γονιών όταν τους ζητηθεί να προβούν σε διερευνήσεις. Την ίδια ώρα, η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας, βομβαρδίζεται με πληθώρα περιστατικών με αποτέλεσμα να μην εντοπίζονται έγκαιρα οι περιπτώσεις των παιδιών με δυσκολίες. Αυτό, αναπόφευκτα έχει ως αποτέλεσμα η Υπηρεσία να λειτουργεί πυροσβεστικά. Δυστυχώς, ο μη έγκαιρος εντοπισμός των δυσκολιών σε πολλές περιπτώσεις μετεξελίσσεται σε μόνιμη αναπηρία. Δηλαδή, οι παρεμβάσεις των επαγγελματιών, ενώ θα έπρεπε να διαρκούν σύντομο χρονικό διάστημα, εντούτοις είναι μακροχρόνιες. Επιπλέον, οι παρεμβάσεις που προσφέρονται υπό τη μορφή της ειδικής εκπαίδευσης και της λογοθεραπείας δεν είναι πάντα αποτελεσματικές, όχι εξαιτίας της έλλειψης ικανοτήτων των επαγγελματιών, αλλά εξαιτίας των συνθηκών κάτω από τις οποίες εργάζονται. Ενδεικτικά, ένα παιδί με δυσκολίες στη καλύτερη περίπτωση λαμβάνει δύο φορές την εβδομάδα ειδική εκπαίδευση και δύο φορές την εβδομάδα λογοθεραπεία. Σκεφτείτε το βαθμό της αποτελεσματικότητας, αν η παρέμβαση αυτή ήταν σε καθημερινή βάση και υπήρχε συντονισμός μεταξύ των επαγγελματιών και της νηπιαγωγού της γενικής τάξης. Θα είχαμε αποτελεσματικές παρεμβάσεις, οι οποίες θα βοηθούσαν ουσιαστικά το παιδί και δεν θα είχαμε τον φαύλο κύκλο των δυσκολιών που υπάρχουν σήμερα. Άρα, θα μπορούσε να γίνεται έγκαιρος εντοπισμός των δυσκολιών και ουσιαστική παρέμβαση σε ένα παιδί που βρίσκεται στο νηπιαγωγείο, με αποτέλεσμα να εξαλειφθούν τα όποια ζητήματα στη μετέπειτα μαθησιακή του ζωή. Η ταυτότητα της αναπηρίας που δυστυχώς κουβαλούν πολλά από τα παιδιά αυτά για το υπόλοιπο της ζωής τους, αποτελεί μια τραυματική εμπειρία, η οποία αμαυρώνει σε μεγάλο βαθμό και το μέλλον τους. Διευκρινιστικά, η παρέμβαση αυτής της μορφής θα βοηθήσει μόνο παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακού τύπου ζητήματα. Τα παιδιά με σοβαρότερες αναπηρίες ενδέχεται να χρειάζονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα παρεμβάσεις.
Όσον αφορά στη δημοτική εκπαίδευση, διαπιστώνουμε, ότι συνεχίζεται η ίδια κατάσταση, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ανησυχητικά ο αριθμός των διαγνώσεων μαθητών, που χρήζουν, είτε ειδικής εκπαίδευσης, είτε λογοθεραπείας. Η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων στη δημοτική εκπαίδευση, εξακολουθεί να είναι όπως και στη προδημοτική μη αποτελεσματική. Ωστόσο, στη δημοτική εκπαίδευση, υπάρχει η ειδοποιός διαφορά ότι το προφίλ της αναπηρίας εμπεδώνεται πλέον στο ίδιο το παιδί. Δηλαδή, το παιδί ξεκινά να αντιλαμβάνεται πλέον τη διαφορετικότητά του. Οι γενικοί εκπαιδευτικοί στη δημοτική εκπαίδευση, όπως και αυτοί της
προδημοτικής αντιμετωπίζουν δυσκολίες εντοπισμού τέτοιων περιστατικών όπως επίσης και στη διαχείριση των ίδιων των γονιών. Αποτελέσματα αυτής της κατάστασης, είναι τα παιδιά να μην παραπέμπονται για αξιολόγηση, και κατ’ επέκταση οι δυσκολίες τους να μετατρέπονται σε αναπηρίες. Παράλληλα, σε πολλές περιπτώσεις προσφεύγουν σε ιδιώτες καταβάλλοντας υπέρογκα ποσά, ενώ την ίδια ώρα οι υπηρεσίες που λαμβάνουν ενδεχομένως να μην είναι οι κατάλληλες για το παιδί τους. Και σε αυτή τη περίπτωση, αν υπήρχε ουσιαστική βοήθεια και συνεργασία όλων των εμπλεκομένων οι δυσκολίες θα τύχαιναν αποτελεσματικής διαχείρισης. Οι πρόσφατες τοποθετήσεις του έντιμου Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού Δρ. Καδή είναι ενθαρρυντικές, αλλά εξακολουθούν να μας προβληματίζουν. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση ο στόχος του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού είναι η συστηματική μαθησιακή στήριξη και ενίσχυση των παιδιών που παρουσιάζουν αναλφαβητισμό στα ελληνικά και στα μαθηματικά. Όμως δεν θα έπρεπε να μας προβληματίζει το γεγονός, ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί μαθητές λειτουργικά αναλφάβητοι; Ποιές είναι οι αιτίες που οδηγούν στη δημιουργία αυτών των δυσκολιών; Ποιοί είναι αυτοί που θα αναλάβουν την αντιμετώπιση και τη διαχείριση των δυσκολιών αυτών; Δεν θα έπρεπε να εμπλακούν επαγγελματίες με εξειδικευμένες γνώσεις και να εκπαιδευτούν τάχιστα οι εκπαιδευτικοί της γενικής εκπαίδευσης για να μπορέσουν να βοηθήσουν τα παιδιά αυτά; Ο στόχος είναι ένα αναλφάβητο παιδί που θα εντοπιστεί στην Γ’ τάξη να μην παραμείνει αναλφάβητο και στη Στ΄τάξη.
Επίσης στην ανακοίνωση του υπουργείου Παιδείας, σημειώνεται ότι τη φετινή σχολική χρονιά εργοργοδοτήθηκαν πρόσθετοι 46 Ειδικοί Εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων. Εμείς προβληματιζόμαστε από την αύξηση των περιστατικών των παιδιών με αναπηρίες και την ανάγκη αύξησης του αριθμού των προσλήψεων εξειδικευμένου προσωπικού, Η όλη κατάσταση δεν είναι παρήγορη, αλλά άξια σοβαρής διερεύνησης. Μήπως το ίδιο το εκπαιδευτικό μας σύστημα, πέρα από το γεγονός ότι δεν έχει τον τρόπο να διαχειριστεί αποτελεσματικά την αναπηρία, ωθεί τους μαθητές προς το δρόμο της διάγνωσης και τελικά της ετικετοποίησης με την αναπηρία;
Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Ειδικών Παιδαγωγών, αφουγκραζόμενος τις ανησυχίες και την παρούσα κατάσταση, είναι πρόθυμος να εισέλθει σε ένα αποτελεσματικό διάλογο με τα αρμόδια Υπουργεία, Παιδείας και Υγείας, με στόχο την εξεύρεση λύσεων στα καίρια αυτά προβλήματα. Πιστεύουμε ότι ο φαύλος κύκλος των δυσκολιών μπορεί να ξεπεραστεί μέσω ορθών χειρισμών, οι οποίοι θα προέλθουν μέσα από ένα ουσιαστικό σχεδιασμό φιλοσοφίας και πρακτικής, με την εμπλοκή όλων των εμπλεκομένων.
