Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Ειδικών Παιδαγωγών, με μεγάλη του χαρά χαιρετίζει την έναρξη συζήτησης στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, σχετικά με το θέμα της ένταξης Ειδικών Παιδαγωγών στη Μέση Εκπαίδευση. Η μέχρι σήμερα κατάσταση στη Μέση Εκπαίδευση, με την μη εργοδότηση επαγγελματιών για την κάλυψη των μαθησιακών αναγκών των μαθητών με αναπηρίες, αποτελούσε μια ουσιαστική καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρίες.
Ειδικοί Παιδαγωγοί ορίζονται ως οι εκπαιδευτικοί εκείνοι, οι οποίοι μπορούν με εξειδικευμένες μεθόδους και τεχνικές, να διδάξουν τον ανάπηρο μαθητή και να τον βοηθήσουν να προσεγγίσει τη γνώση. Οι Ειδικοί Εκπαιδευτικοί εργάζονται με μαθητές πολύ μικρής ηλικίας μέχρι ενήλικες με αναπηρίες. Στο κυπριακό σύστημα εκπαίδευσης η έλλειψη οργανικών θέσεων και σχεδίων υπηρεσίας Ειδικών Παιδαγωγών, έχει ως αποτέλεσμα να εργάζονται Ειδικοί Παιδαγωγοί με παιδιά ηλικίας άνω των 12 ετών, στις περιπτώσεις εκείνες που οι μαθητές φοιτούν σε Ειδικά Σχολεία. Όταν οι μαθητές αυτοί δεν φοιτούν σε Ειδικά σχολεία αλλά στη γενική εκπαίδευση, τότε αναλαμβάνουν οι καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, χωρίς να έχουν απαραίτητα τυπικά προσόντα στο συγκεκριμένο πεδίο.
Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Ειδικών Παιδαγωγών, αντιτίθεται σθεναρά στη θέση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, όπως αυτή εκφράστηκε στη προηγούμενη συνεδρίαση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σύμφωνα με την οποία οι καθηγητές διαθέτουν την ευαισθησία και την καλή διάθεση για να χειριστούν αποτελεσματικά τα παιδιά αυτά. Η έλλειψη επαγγελματιών, ειδικά καταρτισμένων για τη διαχείριση των παιδιών αυτών, στερεί από τα παιδιά το ουσιαστικό δικαίωμα στην εκπαίδευση.
Με λύπη μας παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει συνέχεια και συνέπεια στις παροχές που δίνονται στη παρούσα φάση στην Προδημοτική και Δημοτική Εκπαίδευση σε σχέση με το τι γίνεται στη Μέση Εκπαίδευση.
Θέση του Παγκύπριου Συνδέσμου Ειδικών Παιδαγωγών, είναι η άμεση στελέχωση των Ειδικών Μονάδων της Μέσης Εκπαίδευσης με Ειδικούς Παιδαγωγούς, μια και στις θέσεις αυτές απαιτούνται πολλές εξειδικευμένες γνώσεις, εξαιτίας της πολυπλοκότητας των περιστατικών. Αναφορικά με τα πλαίσια στήριξης στη Μέση Εκπαίδευση, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να εργοδοτηθούν καθηγητές, οι οποίοι θα κατέχουν μεταπτυχιακές τουλάχιστον σπουδές στο τομέα της Ειδικής Εκπαίδευσης. Οι υφιστάμενοι καθηγητές κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου Ειδικής Ενιαίας Εκπαίδευσης, θα πρέπει να αποτελέσουν τους επαγγελματίες που θα εργάζονται με τα διαγνωσμένα παιδιά στη Μέσης Εκπαίδευσης. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, θα πρέπει να προβεί στην ουσιαστική εκπαίδευση των καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης σε θέματα χειρισμού των μαθητών με αναπηρίες στη γενική τάξη. Δυστυχώς δεν υπάρχει σοβαρή σεμιναριακή πολιτική σχετικά με το θέμα αυτό και είναι άξιο αναφοράς το γεγονός ότι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δεν έχει ούτε ένα άτομο στο δυναμικό του, το οποίο να προέρχεται από το χώρο της αναπηρίας.
Σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από το European Agency for Development in SNE, ένα ποσοστό 2% των μαθητών με αναπηρίες παρακολουθεί εκπαίδευση σε Ειδικά Σχολεία. Είναι δηλαδή αναμενόμενο ότι ο εκπαιδευτικός γενικής εκπαίδευσης θα κληθεί να αντιμετωπίσει μαθητές με αναπηρίες στις τάξεις που θα εργαστεί. Συνεπώς η αναγκαιότητα της κατάλληλης ειδικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και ο εμπλουτισμός των γνώσεων και δεξιοτήτων αποτελεί μια αναγκαιότητα (Hornby et al, 1997, Chiappanp & Vandevelde, 1994). H απόκτηση γνώσεων σε θέματα εκπαίδευσης για τα ανάπηρα άτομα, αποτελεί μια συνεχή και ενδεχομένως μακροχρόνια διαδικασία, η οποία για να ενταχθεί στο πρόγραμμα και στις υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών, οφείλει να προτείνει εναλλακτικές μορφές επιμόρφωσης, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (Meyen et al 2003) και χρησιμοποιώντας τις τεχνολογίες πληροφορίας και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Με λύπη μας παρατηρούμε ότι δεν υπάρχει συνέχεια και συνέπεια στις παροχές που δίνονται στη παρούσα φάση στην Προδημοτική και Δημοτική Εκπαίδευση σε σχέση με το τι γίνεται στη Μέση Εκπαίδευση.
Θέση του Παγκύπριου Συνδέσμου Ειδικών Παιδαγωγών, είναι η άμεση στελέχωση των Ειδικών Μονάδων της Μέσης Εκπαίδευσης με Ειδικούς Παιδαγωγούς, μια και στις θέσεις αυτές απαιτούνται πολλές εξειδικευμένες γνώσεις, εξαιτίας της πολυπλοκότητας των περιστατικών. Αναφορικά με τα πλαίσια στήριξης στη Μέση Εκπαίδευση, πιστεύουμε ότι θα πρέπει να εργοδοτηθούν καθηγητές, οι οποίοι θα κατέχουν μεταπτυχιακές τουλάχιστον σπουδές στο τομέα της Ειδικής Εκπαίδευσης. Οι υφιστάμενοι καθηγητές κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου Ειδικής Ενιαίας Εκπαίδευσης, θα πρέπει να αποτελέσουν τους επαγγελματίες που θα εργάζονται με τα διαγνωσμένα παιδιά στη Μέσης Εκπαίδευσης. Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, θα πρέπει να προβεί στην ουσιαστική εκπαίδευση των καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης σε θέματα χειρισμού των μαθητών με αναπηρίες στη γενική τάξη. Δυστυχώς δεν υπάρχει σοβαρή σεμιναριακή πολιτική σχετικά με το θέμα αυτό και είναι άξιο αναφοράς το γεγονός ότι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δεν έχει ούτε ένα άτομο στο δυναμικό του, το οποίο να προέρχεται από το χώρο της αναπηρίας.
Σύμφωνα με στοιχεία που προέρχονται από το European Agency for Development in SNE, ένα ποσοστό 2% των μαθητών με αναπηρίες παρακολουθεί εκπαίδευση σε Ειδικά Σχολεία. Είναι δηλαδή αναμενόμενο ότι ο εκπαιδευτικός γενικής εκπαίδευσης θα κληθεί να αντιμετωπίσει μαθητές με αναπηρίες στις τάξεις που θα εργαστεί. Συνεπώς η αναγκαιότητα της κατάλληλης ειδικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών και ο εμπλουτισμός των γνώσεων και δεξιοτήτων αποτελεί μια αναγκαιότητα (Hornby et al, 1997, Chiappanp & Vandevelde, 1994). H απόκτηση γνώσεων σε θέματα εκπαίδευσης για τα ανάπηρα άτομα, αποτελεί μια συνεχή και ενδεχομένως μακροχρόνια διαδικασία, η οποία για να ενταχθεί στο πρόγραμμα και στις υποχρεώσεις των εκπαιδευτικών, οφείλει να προτείνει εναλλακτικές μορφές επιμόρφωσης, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (Meyen et al 2003) και χρησιμοποιώντας τις τεχνολογίες πληροφορίας και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Το Ενιαίο Σχολείο, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα των μαθητών με αναπηρίες, γι αυτό και οι πρακτικές ενίσχυσης των Ειδικών Σχολείων για φοίτηση των μαθητών σε τέτοια πλαίσια είναι ασφαλώς απαρχαιωμένες και αντιτίθενται στο αναφαίρετο δικαίωμα του μαθητή με αναπηρίες για φοίτηση στα πλαίσια της γενικής εκπαίδευσης.
Όταν στο παρελθόν, πριν περίπου οχτώ χρόνια ξεκίνησε να συζητείται το θέμα της ένταξης Ειδικών Παιδαγωγών στη Μέση Εκπαίδευση, διαφάνηκε ότι οι ουσιαστικές αντιδράσεις προέρχονται από τη Συντεχνία των Καθηγητών, η οποία αντιτίθετο στο διορισμό Ειδικών Παιδαγωγών στη Μέση Εκπαίδευση.
Στις χώρες της Ευρώπης, αλλά και στην Αμερική, είναι πάγια πολιτική και φιλοσοφία της Εκπαίδευσης, ότι οι Ειδικοί Παιδαγωγοί εργοδοτούνται σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, μια και σε όλες τις βαθμίδες υπάρχουν άτομα με αναπηρίες, τα οποία για να μπορέσουν να αποκτήσουν πρόσβαση στην μάθηση, θα πρέπει αυτό να γίνει με εξειδικευμένες μεθόδους. Τα παραδείγματα της Ιρλανδίας, των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, της Σουηδίας αλλά και της Ιταλίας, μπορούν να αποτελέσουν παραδείγματα καλών πρακτικών προς μίμηση, μια και εργοδοτούνται τόσο Ειδικοί Δάσκαλοι όσο και καθηγητές με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση, ως οι κατάλληλοι επαγγελματίες για να εργαστούν με τα άτομα με αναπηρίες.
Θα πρέπει να αναφέρουμε κλείνοντας, ότι η υφιστάμενη νομοθεσία ο Περί Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Νόμος του 1999, στο άρθρο 13, παράγραφος 2α, υποστηρίζει ξεκάθαρα ότι το Δημόσιο Σχολείο είναι υπεύθυνο να προχωρήσει στην πρόσληψη αναγκαίου και άλλου προσωπικού, ώστε να εξασφαλίσει κάθε αναγκαία επιστημονική υπηρεσία, εφοδιασμένη με όλα τα απαραίτητα μέσα με γνώμονα την εξασφάλιση των ατομικών αναγκών του παιδιού. Με τις υφιστάμενες πρακτικές, διαφαίνεται ότι το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού παρανομεί, μια και δεν προχωρεί στο διορισμό επαγγελματιών, οι οποίοι να μπορούν να αντεπεξέλθουν των προκλήσεων.
Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Ειδικών Παιδαγωγών ελπίζει ότι η συζήτηση στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα έχει μια κατάληξη θετική αναφορικά με το υπό συζήτηση ζήτημα, μια και πρέπει επιτέλους να επέλθει δικαιοσύνη και ικανοποίηση των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων των αναπήρων μαθητών στη Μέση Εκπαίδευση.
